bebeğiniz yeterli uzuyor mu?bebeğiniz yeterli uzuyor mu?

[Sevgi]

Genel olarak bebekler 50 cm civarında doğar ve ilk yıl genetik özelliklerinin dışında gelişir. An*cak bir yıldan sonra genetik yapılarına özgü değerlere yaklaşırlar.
Ancak doğum tartısı gebelik süresine göre düşük olarak doğan ve ilk 2 yaşta büyümede akranlarını yakalayamayan çocukların boyları akranlarına göre daha kısa olur.

Ülkemizde her yüz çocuktan 3 ile 15'inin kısa boyludur. Ancak bunların yüzde 80-85'i normal (ailesel-genetik) kısa boy olarak kabul edilir. Yapısal ve genetik nedenlerle ortaya çıkan normal kısa boyluluk, en sık görülen boy kısalığıdır. Ama bu çocukların boyları kısa olsa bile persantil eğrilerine göre, büyümeleri normal hızında devam eder.

Bebekler 2-3 yaş civarında ise, kendi genetik özelliklerini yansıtan persantil değerlere ulaşırlar. Örneğin 2 yaşında boy bakımından 10. persantil değerine uyan bir çocuk, çoğu zaman 4-5 yaşlarında da o yaşa uyan 10. persantil eğrisi üzerinde bulunuyor. Çocuğun bulunduğu eğriden ayrılması, örneğin 50. persantilde giderken 10. persantile düşmesi, araya büyümeyi engelleyen bir olayın (hastalık, beslenme bozukluğu, psikolojik bozukluk) girdiğinin göstergelerinden biri.

Normal büyüyen bir çocuğun boyu, 6-12 aylıktan sonra genetik potansiyeline uygun bir persantil değerine yaklaşmaya başlıyor. Ge*nellikle 2-3 yaşlarından sonra anne-baba boyu ile çocuğun boyu anlamlı bağlantı gösteriyor. Bu nedenle boy uzunluğunu değerlendirirken, çocuğun persantil eğrisindeki konumunun anne ve babanın boy ortalamasını yansıtan hedef boya uygun olup olmadığını saptanması çok önemli.

Hedef boyu hesaplarken her toplumun kendi standartlarına göre kadın ve erkek boyu arasındaki farkı göz önüne almak gerekiyor. Kadın ve erkek arasındaki bu fark, Türk toplumu için 13 cm. Bu ne*denle bir kız çocuğunda hedef boy, [(bababoyu-13 cm) + anne bo*yu/2], erkek çocuk için hedef boy, [Anne boyu + 13) + Baba boyu/2] formülü ile hesaplanıyor.

Boy ölçümü standart boy ölçüm araçları ile yapıl*malıdır. Boy ölçümü için en uygun araç "Harpenden stadiyometresi"dir. Ölçüm için daha ucuz araçlar da vardır. Ölçüm aracında dikkat edilecek nokta başa temas edecek düzlemin geniş olmasıdır. Böylece her ölçümde başın en tepe noktasından ölçüm yapmak mümkün olur.
Boy uzunluğu ilk 2-3 yaşta sırtüstü yatar pozisyonda bir kenarında bir mezür ve çocuğun ayaklarına uy*gulanan hareketli bir bölümü bulunan özel boy ölçüm masasında ölçülür. Bir kişinin çocuğu, başı masanın sabit ucuna sıkıca değecek şekilde tutması, ikinci bir kişinin masanın hareketli bölümünü çocuğun ayak tabanına gelecek şekilde uygulaması ile boy ölçümü ya*pılır Yatar pozisyonda yapılan boy uzunluğu ölçümleri, ayakta yapılan ölçümlerden ortalam 1 cm daha yüksek sonuç verir.
Ayakta dik pozisyonda rahat durabilen her çocukta boy ölçümü ayakta yapılır. Çocuk boyu durabileceği en dik pozisyonda iken ölçülmelidir. Ölçümde topuk, kalça, ve skapula bölgesinin ölçüm tahtasına temas et*mesine dikkat edilmelidir. Ölçülen çocukta çene, iki tarafta mandibula köşesinden yukarıya doğru hafif itilerek, göz- kulak kepçesinin üst kısmından geçirilen çizginin yere paralel ve aynı düzlemde olmasına dikkat edilmelidir.
Miadında yenidoğanın ortalama boy uzunluğu 50 cm kadardır. Çocuk doğumdan sonraki ilk iki trimenon'da (üçer aylık dönem) 8'er cm, 3. ve 4. trimenonlarda (ikinci 6 ay) 4'er cm büyür. 1-2 yaş arasında boy uzunluğu 10-12 cm artar. 2-4 yaşlan arasında büyüme hızı daha da yavaşlar ve yılda yaklaşık 7 cm'ye iner. 4 yaş ile ergenliğin başladığı 10-12 yaşlarına kadar yıllık boy uzaması 5-6 cm'dir. 1 yaşında çocuk yaklaşık olarak doğum boyunun 0.5 katı (75 cm), 4 yaşında iki katı, 13 yaşında üç katıdır.
Püberteden önce erkek çocuklar kızlara göre biraz daha uzundur. 9-11 yaşlarında kızlar püberte öncesi boy hızlanmasının daha erken olmasına bağlı olarak erkekleri geçerler. 11 yaşında kızlar, erkeklerden ortalama 2.5 cm daha uzundur. Sağlıklı bir çocukta büyüme temposu genetik yapıya bağımlıdır