Çocuk Sahibi Olmak İçin Neler Yapmalı?

[Sevgi]

Evli çiftlerin bir yıl bitiminde düzenli cinsel yaşantı sonrası gebe kalamaması durumuna “infertilite” denir. Bu nedenle başvuran bayanların sistemik ve jinekolojik muayenesi yapıldıktan sonra temel tetkikler ( sperm analizi, ilaçlı rahim ve tüplerin filmi, hormon tahlilleri) istenir. Tahliller sonucunda tanı konularak tedavi planı belirlenir. Tedavinin başarısında çiftlerin tedavi programına tam katılımı ve istekli olmaları çok önemlidir.

Tedavi seçenekleri
Tedavinin seçiminde çiftin infertilite süresi, bayanın yaşı, önceki tedavilerin sonuçları ve en önemlisi çiftin beklentileri gözönünde bulundurulur. Uygulanacak tedavinin çiftin günlük yaşantısına ek stres getirmemesi için gerekli ayarlamalar yapılır.
Her tedavi seçeneği tüm çiftler için uygun değildir. Yapılan tetkikler sonrasında erkek, kadın ya da her ikisinde birden sorun saptanabilir. Neden belli ise sebebe yönelik tedaviler yapılır. Çiftlerin %20’sinde yapılan tetkikler sonucunda bir neden bulunamayabilir. Bu duruma açıklanamayan infertilite adı verilir ve genel olarak üremeye yardımcı yöntemler kullanılır.

Tüpbebek tedavisi öncesi diğer tedavi yöntemleri
1. Endoskopik cerrahi (Kapalı sistem) ile tüplerin açılması, tüplerin etrafındaki yapışıklıkların giderilmesi, endometriozis (rahimiçi duvarının karın içinde olması durumu) odaklarının çıkartılması, yumurtalıklarda “çikolata kistleri”nin çıkartılması, yumurtalıkların duvarında deliklerin açılması, myomların alınması
2. Histeroskopik (Rahimiçi kapalı sistem) myom alınması, yapışıklıkların açılması, poliplerin alınması
3. Yumurta geliştirme tedavisi (Kontrollu ovaryen stimulasyon) ile sayıca fazla yumurta elde etme
4. Rahimiçi aşılama (Intrauterin inseminasyon) ile spermin embryoloji laboratuvarında işlemlerden geçirilmesi sonrası rahim içerisine yumurta çatlama döneminde yerleştirilmesi

Rahim İçi Aşılama (IUI)
Bu işlem rahim ağzı etken ( rahim ağzı iltihabı, rahim ağzında darlık, yetersiz mukus ya da spermi kabul etmeyen mukus varlığı), izah edilemeyen infertilite, erkek infertilitesi veya immünolojik infertilite durumlarında uygulanır. Eşin sperm örneği en yüksek kalitede sperm elde etmek için hazırlanır. Bu hazırlanmış sperm daha sonra kateter aracılığıyla vajen ve serviks yolundan rahim içine verilir.

In vitro fertilizasyon (Tüp bebek)
Kadının yumurtalıkları uyarıldıktan sonra yumurtalar hafif Anestezi altında ultrason yardımıyla toplanır. Erkeğin spermleri ile aynı kaba konarak döllenmeye bırakılır. Tüp bebek işlemi, tüplerin tıkalı olduğu, erkek infertilitesinde ve önceki başarısız IUI denemeleri sonrası tercih edilir. Tedavi süresi kısa protokolde 14-16, uzun protokolde 35-40 gün sürer. Oluşan embryolar kadının rahimine 2-3 gün içinde yerleştirilir.

Intrasitoplazmik sperm enjeksiyonu (Mikroenjeksiyon)
Tek bir spermin direk olarak yumurtanın sitoplazması içine enjekte edilmesidir. Şiddetli erkek infertilitesi ve önceki konvansiyonel tüp bebek işlemlerinde zayıf veya tam döllenme kusuru olan hastalardaki tedavi seçeneğidir. Yumurtalar aynı tüp bebek işleminde olduğu gibi uyarılır. Sperm ejakülasyon ile yada testisten veya epididimden mikrocerrahi teknikleri ile elde edilebilir. Döllenen ve sonrasında gelişen embryolar kateterle rahim içine yerleştirilir.

Testiküler sperm aspirasyonu (TESA)
Sperm kaanallarının tıkalı olması ya da gelişmemiş olması veya çok az sayıda sperm üretimi nerdeniyle erkekten alınan semen meni içerisinde sperm bulunmaması durumunda testislerden iğne ile sıvı çekilerek sperm elde edilmesi yöntemidir.

Testiküler sperm ekstarksiyonu (TESE)
TESA yönteminden sonuç alınamadığında veya ileri derecede sperm üretimi eksikliği olan durumlarda testislerden cerrahi müdahale ile parça alınması yöntemidir. İşlemler sonucunda, doku örnekleri dondurularak saklanmaktadır.

Embryo dondurma
Sıvı nitrojen içinde ileri tarihte kullanılmak üzere embryoların dondurulmasıdır. Embryo transferi sonrası arta kalan embryolar dondurularak saklanır. Eğer hasta gebe kalamazsa sonraki denemelerde bunlar çözünerek transfer edilebilir.

Embriyo traşlama ( Yardımla yuvalama)
Oluşan embryoların mikroskop altında inceltilmesidir. İleri yaşlarda, kalın duvarlı embryolarda, önceki denemelerde rahim içi tutunma problemi olan hastalarda uygulanır.

İlaçsız tüpbebek (In vitro maturasyon)
Yumurtalar ilaç uyarısı yapılmadan toplanır ve laboratuvarda olgunlaştırılır. Aşırı uyarılma riski olan polikistik yumurtalıkları olan hastalarda kullanılan bir yöntemdir.