Hamilelik öncesinde ilk muayene

[Sevgi]

Sağlıklı bir hamilelik dönemi geçirmek, rahat bir doğum yapmak ve sağlıklı bir bebeğe sahip olmak için hamile kalmaya karar verdiğinizde bir kadın doğum uzmanıyla görüşmek önemlidir. Hekiminiz hem sizin, hem de dünyaya getirmeyi planladığınız bebeğin zarar görmesini engellemek için bazı muayene ve tetkikler yaparak sağlıklı bir hamilelik dönemi için önerilerde bulunacaktır. Anne olmaya karar verildiğinde ilk yapılması gereken; hamileliği takip etmesi istenilen hekimle temasa geçmek, randevu almak ve eşinizle birlikte muayeneye gitmektir. Doktorunuza "biz bebek sahibi olmak istiyoruz" diyerek başvurduğunuzda sizin genel sağlık durumunuzla ilgili verilerin ana hatları belirlenmeye çalışılır ve olası problemler saptanarak rahatsızlıklar tedavi edilir.

Anne adayının sağlık durumuyla ilgili genel sağlık öyküsü alındıktan ve kişinin durumuyla ilgili detaylı bilgi elde edildikten sonra sıra jinekolojik muayeneye gelir. Bu esnada standart muayeneden farklı bir işlem yapılmaz. Muayenede vajinal ve pelvik enfeksiyonlar araştırılır. Transvajinal ultrasonografi ile rahim ve yumurtalıkların durumu değerlendirilir. Myom, kist, endometrioma varlığı araştırılır. Eğer daha önce yapılmadıysa ya da yapılmış olsa bile üzerinden 1 yıldan fazla zaman geçmişse mutlaka smear testi yapılır. Muayenenin son aşamasında ise boy, kilo ve tansiyon tespiti yapılır. Öykü ve muayeneden sonra sıra bunlarla saptanamayan faktörlerin incelenmesi gerekir. Bu inceleme laboratuvar yardımıyla yapılır. Bilinen herhangi bir hastalığı olmayan kişilerde rutin testler istenir. Rutin testler şunlardır:

Laboratuvar incelemeleri
• Tam kan sayımı
• Tam idrar tetkiki
• Anne ve babanın kan grupları
• Toksoplazma ile ilgili testler
• Kızamıkçık (Rubella) ile ilgili testler
• Hepatit B ile ilgili testler
• Açlık kan şekeri (AKŞ) bakılması son zamanlarda önerilmemektedir.

Çünkü AKŞ sadece var olan diyabeti gösterir. Bunun yerine 50 gram glukoz ile yapılan tarama testi daha önemli bilgiler verebilir.
Bunlar dışında belirli bir yakınma ya da bulgu varsa buna yönelik incelemeler yapılır. Örneğin adet düzensizliği varlığında tiroid ve prolaktin hormonları da dahil olmak üzere detaylı hormon incelemesi gerekli olabilir. Jinekolojik hastalık dışında bir patoloji saptandığında doktorunuz ilgili branştan konsültasyon isteyecektir. Bunların yanı sıra; obezite eğilimi olan anne adaylarının, bu dönemde kilo vermesi önerilir. Özelikle diş muayenesi ve gerekli tedavisinin yapılması sağlanır. Anne adayının fizik muayenesinde diğer hastalıklar saptanır ve tedavileri yapılır. Ayrıca, bacaklarda varis olup olmadığına da bakılmalıdır.

Anne adayının yapılan tetkiklerinde kızamıkçığa karşı bağışık olmadığınız saptanırsa aşı olmanız gerekir. Kızamık geçirmediği testlerle tespit edilenlere kızamıkçık aşısı yapılır, aşıdan 3 ay sonra gebe kalması önerilir. Evinde kedi besleyenler, az pişmiş veya çiğ et yeme alışkanlığı olanlara toxoplasma taraması yapılmalıdır. Test sonrası negatif sonuç olanlar, risk altında olduklarından kedilerle temastan kaçınmalı ve etleri iyi pişmiş olarak yemelidir. Pozitif olanlara ise, risk altında olmadığı bildirilmelidir. HIV testi de, artık rutin tarama testleri arasına giriyor. Anne adayları ayrıca; ilaç, sigara ve alkol kullanımı hakkında bilgilendirilir. Anne adayı sigara kullanıyorsa, sigarayı bırakması ve sigara içilen ortamdan uzak durması yönünde uyarılır. Sigara içimi söz konusu ise; mutlaka sigara bırakılmalıdır. Alkol alımı söz konusu ise; yavaş yavaş bırakılmalı ve hamilelikte bu alışkanlıktan tümüyle vazgeçilmelidir. Özellikle gebeliğin ilk üç ayında ilaç kullanımında kaçınılması söylenmelidir.

Nöral tüp defekti (NTD) denilen yani beyin ve omurilik gelişim anomalileri toplumda 1000 canlı doğumda 1-2 oranında karşılaşılır. Hamilelikten 1-2 ay öncesinden başlanan günde 0.4 mg folik asit alımının NTD görülme sıklığını azalttığı biliniyor. Bu amaçla planlanan hamilelikten 1,5-2 ay öncesinden folik asit takviyesine başlanması önerilir. Daha önce NTD bebek doğuranlar için gebeliğin ilk üç ayı boyunca folik asit alımına devam edilmesi önerilir.