çoğul gebelikler

[Sevgi]

Çoğul gebelikler
Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de son 10 yılda ikiz hatta üçüz gebeliklerin oranında belirgin bir artış görüyoruz. Bunun en önemli nedeni de giderek daha fazla kişinin ‘Yardımcı Üreme Teknikleri’ adını verdiğimiz uygulamalarındaki yararlanmaya başlamasıdır.Tüp bebek uygulamaları dışında da yumurtlamayı uyaran ilaçların kullanımı da çoğul gebeliklerin artmasında rol oynamıştır. Dördüzler , beşizler ve hatta yedizler gazete manşetlerine çıksalar da kesinlikle tercih edilen çoğul gebelikler değildir.



Tek yumurta ikizi nedir? : Yumurta sperm tarafından döllendikten sonra gelişiminin belli aşamasında ikiye bölünebilir .Bu durumda genetik yapısı birbirinin aynı olan ikizler ortaya çıkacaktır. Bölünmenin olduğu zaman bu ikizlerin aynı kese içinde olup olmamasını, plasentanın tek ya da iki tane olmasını etkiler. Çok geç kalınmış bölünmelerde yapışık ikizler ortaya çıkar. Tek yumurta ikizleri ikizlerin üçte birini oluşturur.



Döllenmeden sonra ilk 3 gün içinde bölünme gerçekleşirse ikizlerin plasentaları da keseleri de ayrı olur (Dikoryonik)
3. günden sonra 1. haftanın sonuna kadar olan bölünmelerde ikizlerin plasentası tek ama keseleri ayrıdır (Monokoryonik diamniotik)
Bölünme 7. günden sonra gerçekleşirse ikizler aynı kese içinde yeralır (Monoamniotik).
Monoamniotik ikiz gebelik bebekler için daha riskli kabul edilir.Tek yumurta ikizlerinin çoğu monokoryonik diamniotiktir Tek yumurta ikizliğinin görülme sıklığının pek değişmediği ve 250-300 gebelikte bir oluştuğu kabul edilmektedir.
Tek yumurta ikizi olmayan gebelikler iki ayrı yumurta hücresinin iki ayrı spermle döllenmesi sonucu oluşur.Bu durumda ikiz bebeklerin genetik yapıları ancak iki kardeş kadar benzerlik gösterir.Cinsiyetleri de farklı olabilir.
İkiz Gebelik olasılığını arttıran başka faktörler var mı? Yumurtlamayı uyaran ilaçların ve yardımcı üreme tekniklerinin çoğul gebelik oluşumunu arttırdığını belirtmiştik. Ailede çoğul gebeliklerin bulunması ikiz gebelik olasılığını arttırır.Ayrıca doğurganlık çağının her iki ucunda ,yani 20 yaşın altında ve 40 yaşın üzerinde ikiz gebelikler daha fazla görülür
Özellikle ikiz gebelik oluşması için uygulanan bir tedavi var mı? Aynı anda iki şirin bebeğe birden kavuşmak heyecan verici olabilir ama ikiz gebelik anne açısından genelde daha eziyetli ve komplikasyon oranı yüksek olduğundan böyle bir tedavi uygulaması doğru değildir.

İkiz gebeliğin getirdiği riskler nelerdir? Çoğul gebelikler (büyük çoğunluğu ikiz olduğu için ikiz demeye devam edeceğiz) gebeliğin pek çok aşamasında bazı risklerin artmasına neden olur.
- Düşük riski: Çalışmalar ikiz gebeliklerde düşük olasılığının 3 kat fazla olduğunu göstermiştir.Tek yumurta ikizliği düşük riskinin daha fazla olduğu bir durum olarak saptanmıştır.
- Anomali riski (Sakatlık riski): Tüm anomaliler(çok ufak ve önemsiz olanlar da dahil) dikkate alınırsa %2 kabul edilen oran ikiz gebeliklerde %4 e ulaşır. İkiz gebelikte buna neden olacak birkaç faktörü tanımlamak mümkündür; Özellikle tek yumurta ikizliğinin normal gelişimden bir sapma olduğu kabul edilebilir.Bunun dışında bebeklerin beslendiği plasentadan kaynaklanan problemler ve rahim içindeki kalabalık (!) nedeniyle bebeklerin duruş pozisyonlarındaki bozukluk ta sakatlıklara neden olabilir.
- Erken doğum riski: İkiz gebeliklerde erken doğum riski belirgin şekilde yüksektir.Bu rahimin fazla gerilmesinden kaynaklanır. Ortalama gebelik süresi ikiz gebeliklerde 37 üçüz febeliklerde 35 haftaya düşer. Çoğu hekim çoğul gebeliği olan hastalarına gebeliğin belli haftasına ulaşıldığında muhtemel erken doğum riskini göze alarak bebeklerin akciğer gelişimini hızlandıran kortikosteroid tedavisi uygular. Bu etkinliği dünya çapında kabul edilmiş bir uygulamadır.’Kortizon’ korkusu ile tedirgin olmanıza gerek yoktur.(Genel olarak tıbbın tüm alanlarında kortizon tedavisi pek çok yan etkisi bulunmasına karşın pek çok durumda hayat kurtaran bir tedavidir) Bu kortizon tedavisi çok kısa süreli ve düşük dozlu bir protokoldür ve kortizon tedavisinin bilinen korkutucu komplikasyonları açısından risk içermez)
İkiz ya da üçüz gebeliğiniz varsa istirahatinize özen göstermeniz ,kendinizi zorlamadan kaçınmanız son derece önemlidir.Aynı zamanda rahim kasılmalarını nasıl izleyebileceğinizi, erken doğumun diğer belirtilerini öğrenmenizi öneririz. Kanuna göre de ikiz gebeliği olan çalışan anneler doğum öncesi iznine de daha erken ayrılabilmektedir.
- Suların erken gelmesi riski: Erken doğum tehlikesiyle de ilişkili olarak çoğul gebeliklerde belirgin şekilde fazla görülür. Bu durumda gebelik haftası enfeksiyon riski ve bebeklerin durumu tedavi şeklini lirler.
- Gebelik Bulantıları: İkiz gebelik taşıyan annelerin sabah bulantıları genellikle diğerlerine göre daha ağır seyreder ve uzun sürebilir.Bu durum daha yüksek düzeyde bulunan gebelik hormonuna (Koryonik Gonadotropin) bağlanmıştır.
- Kansızlık riski: Gebelik sırasında bebeklerin kan hücreleri annenin demir depoları kullanılarak oluşturulur.İki bebeğin gereksinimini karşılayacak demir miktarının daha fazla olduğu açıktır.Bu durumda anne demir desteği alsa da kansızlık (anemi) aoluşma riski ikiz gebeliklerde belirgin şekilde artmıştır.
- Annede preeklampsi riski: Çoğul gebeliklerde preeklampsi riski belirgin olarak artmıştır.Bundan daha yüksek olan gebelik hormon düzeyi sorumlu tutulmaktadır.Anne adayının genelde daha fazla kilo alması da preeklampsi riskini artıra bir faktördür.
- Doğum sonu kanama riski: Fazla gerilmiş olan rahim kasları ikiz bebeklerin doğumundan hemen sonra kanamanın durmasını sağlayabilecek güçte kasılama sağlayamayabilir.Bu durumda doğum sonrasında 'atoni kanaması' adı verdiğimiz fazla kanama ortaya çıkabilir.

İkizler mutlaka sezeryanla mı doğurtulmalıdır? Hayır. İkiz gebeliklerde sezeryan oranı yüksek olsa da tüm ikizlerin sezeryanla doğurtulmaları gerekmez. Sezeryanın kesin gerekli olduğu durumlar;
-Monoamniotik ikizler
-Önde gelen ikizin baş gelişi dışında bir şekilde doğum kanalına girmesi
-Bebeklerin ağırlıklarının 1500 gr dan ufak olması
-Bebeklerin ağırlıklarının belirgin şekilde farklı olması
-Yapışık ikizler
Bunun dışındakidurumlarda ikizlerin sezeryanla doğurtulması ancak genel obstetrik zorunluluklara bağlı olabilir.