prematürelerin fiziksel gelişimi

[Sevgi]

Pek çok prematüre bebeğin fiziksel gelişimi 2 yaş civarında akranlarıyla aynı düzeye geliyor. Ancak yüz de 20'si 8 yaşına geldiğinde gözlemlenen, yaşıtlarından daha kısa boylu olması.

Kronik akciğer hastalığı

Prematüre bebeklerin çoğu ilk günlerde uzun süre oksijen tedavisi gerektiğinden solunum cihazı (ventila-tör) yardımıyla nefes alıp veriyorlar. Bu tedaviler sonrasında gelişimini tamamlamış olan prematüre bebeğin akciğer dokusunda ve hava yollarında zedelenme ve enflamasyon gelişme riski söz konusu. Bir prematüre bebek 28 günlük olduğunda oksijen tedavine ihtiyaç duyuyorsa "kronik akciğer hastalığı" tanısı konuyor. Abd'de yapılan araştırmalarda çok düşük doğum ağırlığı (1500 gramın altında) olan bebekler arasında kronik akciğer hastalığı görülme sıklığı % 23. Bu sıklık hamilelik sırasında annenin yaşı ve doğum ağırlığı küçüldükçe artıyor.
Yoğun bakım sürecinde kronik akciğer hastalığı olan bebeklerde, taburcu olduktan sonra tekrar aynı şikayetlerle uzmana başvurmaları ve hastaneye yatışları sık görülüyor. Ancak bu hastalığın düzelmesi süt çocukluğu dönemine kadar uzuyor. Kronik akciğer hastalığı akciğer dokusunun kendini yenilemesiyle süt çocukluğu döneminde geriliyor ve hastaların çoğunda akciğer fonksiyonlarında düzelme görülüyor.
Bu şikayeti olan bebeklerin özellikle sigara dumanına maruz kalmamaları ve çeşitli enfeksiyonlardan korunmaları çok önemli. Ayrıca bu bebeklere kasım-nisan ayları arasında ayda 1 kez rsv enfeksiyonunu önleyen ilacın yapılması rsv'e bağlı tekrar hastaneye yatışlarını azalttığı biliniyor. Ayrıca bebek 6 aydan büyükse grip aşısının yapılması öneriliyor.

İşitme sorunları ortaya çıkabiliyor

Yenidoğan yoğun bakımdan taburcu olan her yüz bebekten 2 ya da 3'ünde işitme kaybı saptanıyor. Bunun nedenleri; beynin doğum sırasında oksijensiz kalması, yüksek sarılık düzeyi, enfeksiyonlar, kullanılan ilaçların yan etkileri ve uzun süre ventilatör (solunum cihazı) tedavisine bağlı östaki borusunda fonksiyon bozukluğu. Bebekte işitme kaybı hafif olsa bile konuşmada gecikmeye ve öğrenme problemlerine neden olacağı için anne babaların da bu konuda dikkat etmesi gerekiyor.
Prematüre bebeklere işitme taraması yapılması, işitme kaybı tanısı konulan bebeğin erken tedavi görmesi son derece önemli..

Görme sorunları

Prematüre bebeklerin gözlerinin, retina tabakasının kan damarları tam gelişmiyor. Yüksek konsantrasyonda ve uzun süre oksijen tedavisi alan veya kritik hastalığı olan bebeklerde bu süreç uygun şekilde tamamlanamıyor. Prematüre retinopatisi denilen bu hastalık, tedavi edilmezse bebeği bekleyen son; körlük. Îşte bu yüzden prematüre bebekler 4 haftalık olduklarında bir göz doktoru tarafından muayene edilmeliler. Üstelik bu muayenelerin göz damarları gelişimini tamamlayana kadar tekrarlanması gerekiyor. Retinopati saptanan bebek, lazer ile tedavi olduğunda görme kaybı riski azalıyor. Ancak bu bebeklerde büyüdüklerinde kırma kusurları, şaşılık ve göz tembelliği gibi sorunlar ortaya çıkabiliyor. Bu nedenle bu bebeklerin senede bir göz muayenesi olması çok önemli.

Nörolojik gelişme sorunları
Prematüre bebeklerde serebral palsi (kalıcı ve ilerleyici olmayan hareket bozukluğu) zihinsel gerilik, epilepsi veya öğrenme sorunları görülebiliyor. Özellikle doğum ağırlığı ve hamilelik haftası azaldıkça sorun görülme riski artıyor. Örneğin doğum ağırlığı 1000-1500 g olan bebeklerde bu risk % 15 iken, doğum ağırlığı 1000 gramdan küçük olan bebeklerde ise risk % 25. uzmanlar spastik serebral palsi'nin prematürelerde en sık rastlanan hareket bozukluğu tipi olduğunu söylüyorlar. Hamilelikte gelişen enfeksiyonlar, ikiz kardeşin ölümü veya bebeğin oksijensiz kalması be- bekte beyin hasarı yaratarak ileride spastik serebral palsi gelişimine yol açabiliyor. Bu bebeklerin ilk aylarda ciddi bir belirti görülmüyor. Ancak 1 yaşına doğru gelişiminin değeri olduğu, duruş ve hareketlerinin anormal olduğu fark edilebiliyor. İşte bu yüzden bu bebeklerin daha ilk aylarında fizik tedavi görmesi gerekiyor. Zihinsel fonksiyonlar hareket bozukluğunun derecesine göre farklılık gösterebiliyor. Spastik dipleji (bacak hareketlerinde spastisite) veya hemiplejide (tek taraflı sağ veya sol, spastisite) zihinsel fonksiyonlar genellikle normal veya normale yakın olmasına rağmen çok düşük doğum kilolu prematürelerin yüzde 5'inde zihinsel gerilik ortaya çıkıyor. İşitme ve görme sorunu olan bebeklerin zihinsel gelişimi de olumsuz etkileniyor. Bu bilgi ışığında, bebeğin mutlaka incelenmesi gerekiyor. Yapılan araştırmalar da bebeğin annesinin eğitim durumunun ve sosyoekonomik çevresinin de zihinsel gelişimim etkilediği gerçeği ortaya çıkmış.